Iedereen heeft het vast wel eens ervaren. De ‘ja, maar…’ als reactie op jouw idee voor verbetering. Het is vaak het begin van een negatieve spiraal die maakt dat mensen niet meer in actie komen. Deze taalkundige sluipmoordenaar heeft een groot effect op sfeer, verantwoordelijkheid en pro-activiteit.
‘Ja, maar …’ in de praktijk
Stel je voor, de werkdruk is ontzettend hoog op jouw afdeling. Je hebt ontdekt dat het teamoverleg tegelijk valt met de piek van klanttelefoontjes, wat voor flinke achterstand in terugbelnotities zorgt. Je hebt de oplossing om de werkdruk te verlagen en bespreekt het met je team: ‘Zullen we het teamoverleg voortaan verplaatsen van 10.00 naar 9.00 uur? Dan zijn we om 10.00 uur goed bereikbaar, lopen onze terugbelnotities niet zo op en voorkomen we dat de achterstand oploopt.’
Je collega’s reageren als volgt:
- ‘Ja, maar … om 9.00 uur is altijd lastig hoor, want dan zitten Femke en Lisanne met het wegbrengen van de kinderen, dus die redden dat dan niet. En daarnaast werkt Jan van 9.30 uur tot 18.00 uur.’
- ‘Ja maar… we hebben dat al eens eerder geprobeerd, dat werkte toen ook niet.
- ‘Ja, maar … wat een gedoe om dit weer te gaan verzetten! We doen dit al jaren om 10.00 uur, dat kunnen we toch prima zo houden. Kijk, er is altijd wel een moment dat je niet bereikbaar bent voor klanten, of dat nou om 10.00 of om 9.00 uur is. Dat maakt niks uit, terugbelverzoeken houd je altijd.’
Je collega’s zeggen ja en geven tegelijkertijd allerlei redenen aan waarom jouw oplossing niet zou gaan werken. In het begin doe je nog een poging om ze te overtuigen en je merkt dat het geen zin heeft. De ‘ja, maars…’ blijven komen. Je voelt je ontmoedigd en denkt: laat maar, ik zal nog eens een goed idee aandragen, dit heeft toch geen zin…
Het effect van de ‘ja, maar.. ‘
De ‘ja, maar … ‘ wordt vaak gebruikt om op een indirecte manier nee te zeggen. Zinnen met ‘ja, maar…’ hebben een ontkennend en ontmoedigend effect. Wanneer iemand telkens ‘ja, maar …’ zegt, ervaar je dat diegene niet echt openstaat voor jouw inbreng. Vaak resulteert dit in het proberen te overtuigen van de ander vanuit jouw perspectief en hoppa, voordat je het door hebt, ga je zelf ook in de ‘ja, maar…’ stand. Op dat moment luister je allebei niet meer naar elkaar. De oplossing is uit het zicht verdwenen. En de sfeer, die wordt er ook niet beter op…
Hoe voorkom je de ‘ja, maar…’ discussie?
In teams kom ik dit interactiepatroon regelmatig tegen. Teamleden geven aan dat er ideeën genoeg zijn voor verbeteringen, maar het komt niet van de grond. Ze weten niet hoe ze met elkaar tot een gezamenlijke oplossing kunnen komen. Hierdoor blijft veel creativiteit binnen teams onbenut. Hieronder volgen 3 tips die jou en je team kunnen helpen om dit te doorbreken:
Stap 1: Luisteren en samenvatten
Neem jezelf voor om niet direct inhoudelijk te reageren. Luister eerst naar wat de ander zegt, laat het tot je doordringen en vat het vervolgens samen. Focus je op de woorden van de ander. Door het samenvatten dwing je jezelf om aandachtig naar de ander te luisteren. Dit voorkomt dat je met je aandacht meteen naar jouw standpunt gaat en vandaaruit al gaat bedenken hoe jij hierop gaat reageren.
Stap 2: Stel vragen ter verduidelijking
Als je het idee van de ander niet begrijpt of er simpelweg de toegevoegde waarde niet van inziet, vraag dan om verduidelijking. Wat wil de ander met zijn idee bereiken of voorkomen? En wat is hierin belangrijk voor de ander? Je hoeft het inhoudelijk niet eens te zijn, echter geef je op deze manier wel aandacht aan de inbreng en beweegreden van de ander.
Stap 3: reageer met ‘Ja, en…’
Reageer inhoudelijk op de inbreng van de ander en begin met ‘ja, en …’. Hierdoor ga je bedenken wat er is en wat je ermee zou kunnen. Dit activeert het creatieve gedeelte in je brein en bevordert het denken in oplossingen. Wanneer je vanuit de ‘ja, maar..’ reageert, bedenk je vaak wat er zou moeten zijn en er niet is. Dit resulteert in doemdenken, een negatieve lading en ontmoedigt het positieve denken.
Terug naar het praktijkvoorbeeld: de reacties van de collega’s vanuit de ‘ja, en…’:
- ‘Ja, en… dan moeten we nog wel even goed naar de planning kijken, hoe we iedereen om 9.00 uur bij elkaar krijgen, omdat er ook een aantal collega’s de kinderen moeten wegbrengen en wat later beginnen.’
- ‘Ja, en… dan kunnen we in ieder geval eens ervaren wat dit oplevert. Wie kan dat inzichtelijk maken?’
- Ja, en … we kunnen over een paar weken ook evalueren wat dit heeft opgeleverd en misschien komen we dan wel tot de conclusie dat we het nog beter op een ander tijdstip kunnen doen.
Ja, en … nu?
Neem zelf eens de proef op de som: Verander jouw ‘ja, maars… ‘ in ‘ja, ens’ en ontdek zelf wat er positief verandert in het gesprek met je collega(‘s).
Benieuwd naar meer inzichten of heb je specifieke vragen?
We horen graag van je! Vul het onderstaande formulier in en we nemen zo snel mogelijk contact met je op.
"*" geeft vereiste velden aan